به گزارش «اخبار خودرو»،رانندگی بدون گواهینامه یکی از جرایمی است که درحال‌حاضر در بین جوانان و نوجوانان گسترش یافته، قانون‌گذار نیز برای حفظ امنیت جامعه و سلامتی افراد، رانندگی بدون گواهینامه را در قانون جرم‌انگاری کرده است. مهارت رانندگی نیاز به آموزش دارد، اما جدای از آموزش بحث احتیاط نیز در رانندگی مطرح است، چراکه کوچک‌ترین بی‌احتیاطی باعث لطمات جبران‌ناپذیر برای راننده و دیگران می‌شود.

راننده بدون گواهینامه از خدمات بیمه‌ای محروم است
قانون سن به‌خصوصی را برای رانندگی در نظر گرفته؛ 18 سال، سنی است که افراد دوران پرشور کودکی و نوجوانی را پشت سر گذاشته‌اند، از این‌رو بدیهی است برخی بی‌احتیاطی‌های بارز دوران کودکی و نوجوانی را انجام ندهند. اما متاسفانه این روزها در سطح شهرها و حتی جاده‌های بین‌شهری به‌رغم اطلاع افراد از تبعات یا قابل‌پیگیری بودن رانندگی بدون‌گواهینامه، شاهد رانندگی نوجوانانی هستیم که به دلیل صغر سن، هنوز مجاز به دریافت گواهینامه نشده‌اند. این نگرانی اهمیت بسزایی دارد زیرا به‌گفته رئیس‌کل دادگاه‌های عمومی و انقلاب تهران، فقط در 6 ماه نخست، رانندگی بدون پروانه (گواهینامه) در صدر جرایم نوجوانان قرار داشته است. همچنین درصورتی‌که رانندگی بدون گواهینامه منجر به قتل شود، تغییری در ذات جرم قتل غیر عمد ناشی از تخلفات رانندگی ایجاد نمی‌شود و به‌هرحال قتل مذکور، قتل شبه عمد و مشمول قانون مجازات اسلامی (بخش تعزیرات) خواهد بود. در این زمینه، سه روز قبل تصادف شدیدی در جاده ساوه رخ داد و راننده یکی از خودروهای موردنظر پسری 11 ساله بود. وی با سبقت و تجاوز به چپ، عامل برخورد شدید با یک خودرو دیگر در این منطقه شد. در این تصادف ۳ نفر کشته و ۴ نفر دیگر مصدوم شدند. طبق قانون، درصورتی‌که راننده خودرویی در یک تصادف مقصر و فاقد گواهینامه باشد، بیمه شخص‌ثالث خسارتی به راننده مقصر پرداخت نمی‌کند. در حقیقت دیگر دیه به راننده بدون گواهینامه تعلق نخواهد گرفت.

آموزش رانندگی غیراصولی!
در این زمینه چندی قبل رئیس پلیس راه استان ایلام گفت: «متاسفانه بسیاری از افراد زیر ۱۸سال به علت نداشتن مهارت و تجربه کافی در رانندگی به‌دلیل بی‌احتیاطی در جاده‌ها تصادف، صحنه تصادف را ترک و فرد دیگری را به‌عنوان راننده معرفی می‌کنند، در حالی که این امر برخلاف مقررات راهنمایی و رانندگی است و فرد خاطی باید به دادگاه معرفی شود.» سرهنگ رضا همتی‌زاده با بیان اینکه رانندگی برای افراد زیر ۱۸سال تا وقتی که گواهینامه دریافت نکرده‌اند، تحت هر شرایطی ممنوع است و پلیس خودرو این افراد را متوقف و روانه پارکینگ می‌کند، یادآور شد: «در این میان بسیاری از خانواده‌ها از روی ترحم و دلسوزی، فرزندان خود را که هیچ مهارتی در رانندگی ندارند، پشت فرمان قرار می‌دهند و خودشان در کنار او می‌نشینند تا به آنها رانندگی یاد بدهند زیرا این اقدام را نوعی تجربه و مهارت‌آموزی می‌دانند. تصورشان بر کمک به آنهاست تا با آمادگی بیشتری در آزمون گواهینامه شرکت کنند اما این کار ممکن است باعث دردسر و خطرآفرینی شود.»

مجازات رانندگی بدون گواهینامه
درباره این موضوع رضا احمدی، وکیل پایه یک دادگستری در گفت‌وگو با روزنامه «دنیای‌خودرو» بیان کرد: «در قانون دو نوع مجازات برای رانندگی بدون گواهینامه در نظر گرفته شده است؛ قانون مجازات اسلامی بخش تعزیرات و قانون رسیدگی به تخلفات رانندگی.» وی افزود: « باتوجه به ماده ۷۲۳ و قانون مجازات اسلامی اگر فردی مباردت به رانندگی بدون گواهینامه کند، مرتکب جرم می‌شود. شرح این ماده به این صورت است که هر فرد بدون گواهینامه رسمی به رانندگی یا تصدی وسایل موتوری که مستلزم داشتن گواهینامه مخصوص است، اقدام کند و همچنین فردی که به موجب حکم دادگاه از رانندگی وسایل نقلیه موتوری محروم باشد، اقدام به رانندگی کند، برای بار اول به حبس تعزیری تا دو ماه یا جزای نقدی تا یک میلیون ریال یا هر دو مجازات و در صورت ارتکاب مجدد به دو ماه تا شش ماه حبس محکوم خواهد شد.» این وکیل پایه‌یک دادگستری درباره جزای نقدی عنوان کرد: «البته مجازات حبس در این قانون با توجه به بند یک ماده سه قانون وصول برخی درآمدها به جزای نقدی هم تبدیل خواهد شد. چنانچه فردی بدون گواهینامه اقدام به رانندگی یا تصدی وسایل نقلیه‌ای کند که نیاز به گواهینامه رانندگی دارد، از نظر قانون مجازات اسلامی مجرم است و باید مجازات شود. اما ریزبینی که قانون‌گذار لحاظ کرده این است که مرتبه‌های تکرار جرم از یکدیگر تفکیک شده‌اند.»

به این افراد خودرو ندهید!
آیا دادن خودرو به شخص بدون گواهینامه نیز جرم است؟ معاونت اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم قوه قضاییه چندی پیش پیامکی با این مضمون برای شهروندان ارسال کرد: «اگر مالک با علم و اطلاع، خودرویش را در اختیار فرد فاقد گواهینامه رانندگی بگذارد، به‌عنوان معاونت در جرم رانندگی بدون گواهینامه، تحت تعقیب کیفری قرار می‌گیرد.» با توجه به مصادیق ذکرشده در قانون مجازات اسلامی برای معاونت در جرم، زمانی که مالک خودرو با علم و اطلاع خودرویش را در اختیار فردی که گواهینامه رانندگی ندارد قرار می‌دهد به نوعی وقوع جرم یعنی رانندگی بدون گواهینامه را تسهیل کرده و وسیله ارتکاب جرم را نیز در اختیار شخص مجرم قرار داده است، بنابراین او نیز به‌عنوان معاون در وقوع جرم محسوب می‌شود. راننده بدون گواهینامه در این مثال «مباشر» وقوع جرم است. مباشر به کسی است خود مرتکب وقوع جرم می‌شود.